Plamitzer Antoni Karol (1889–1954), profesor geometrii wykreślnej Politechniki Lwowskiej i Politechniki Krakowskiej. Ur. 8 IX w Nowej Wsi Narodowej koło Krakowa (dziś część Krakowa), był synem Antoniego, przedsiębiorcy budowlanego, i Matyldy z domu Lanius. Ukończył w r. 1908 szkołę realną w Jarosławiu. W l. 1908–14 studiował na Wydziale Inżynierii Szkoły Politechnicznej we Lwowie. W marcu 1911 zdał tam pierwszy egzamin państwowy (półdyplomowy). W l. 1910–12 studiował dodatkowo na Wydziale Filozoficznym Uniw. Lwow. matematykę i geometrię wykreślną i w zakresie tych przedmiotów zdał w r. 1913 egzamin na nauczyciela szkół średnich. W r. 1914 uzyskał stopień doktora nauk technicznych w Szkole Politechnicznej we Lwowie na podstawie (napisanej pod kierunkiem Kazimierza Bartla) pracy Przyczynek do teorii krzywych płaskich i powierzchni („Wiad. Matematyczne” 1915 t. 18, 19). P. pracował w Politechnice Lwowskiej początkowo jako zastępca asystenta (1911–1913), następnie jako asystent (1913–18), wykładowca i adiunkt (1918–21). Habilitował się w r. 1921 na podstawie pracy O inwolucyjnych pękach krzywych płaskich („Prace Matematyczno-Fizyczne” T. 32: 1921). Nominację na profesora nadzwycz. II katedry geometrii wykreślnej przy Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej otrzymał 7 II 1922, a na profesora zwycz. 1 I 1930. Pracował na Politechnice (od jesieni 1939: Lwowski Instytut Politechniczny) do r. 1941. Równocześnie prowadził wykłady geometrii wykreślnej i rysunku geometrycznego na Wydziale Filozoficznym Uniw. Lwow. w l. 1919–21 oraz na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym w r. 1938/9. W l. 1931/2 i 1936/7 był dziekanem Wydziału Mechanicznego. W okresie okupacji niemieckiej był w l. 1941–2 nauczycielem Państwowej Szkoły Rzemieślniczej we Lwowie, a od r. 1942 do wiosny 1944 profesorem Politechniki Lwowskiej (funkcjonującej wówczas jako Staatliche Technische Fachkurse). Po opuszczeniu Lwowa od maja 1944 przebywał w Limanowej koło Nowego Sącza, gdzie pracował w tajnym nauczaniu jako członek komisji egzaminacyjnej, nauczyciel na kompletach w zakresie gimnazjum i liceum oraz wstępnego kursu politechnicznego.

Od lutego 1945 P. uczestniczył w organizowaniu Politechniki Śląskiej z tymczasową siedzibą w Krakowie. W kwietniu powołano go na kierownika powstałej przy Wydziale Inżynieryjno-Budowlanym katedry geometrii wykreślnej. Po przeniesieniu Politechniki Śląskiej do Gliwic we wrześniu 1945 P. pozostał w Krakowie i rozpoczął pracę jako kierownik dwu katedr: geometrii wykreślnej na Wydziałach Inżynierii oraz Komunikacji przy Wydziałach Politechnicznych Akademii Górniczej, a także jako kierownik katedry matematyki przy Wydziale Inżynierii. Po utworzeniu Politechniki Krakowskiej jako samodzielnej uczelni P. kierował katedrą geometrii wykreślnej utworzoną dla całej uczelni przy Wydziale Budownictwa Wodnego. Prowadził także wykłady geometrii wykreślnej w UJ (1 IX 1950–20 XII 1952). Główną dziedziną zainteresowań naukowych P-a była geometria wykreślna i rzutowa, z których opublikował 26 oryginalnych prac, m. in. O wieloznacznych odpowiedniościach inwolucyjnych na jednobieżnych podstawach („Prace Matematyczno-Fizyczne” T. 31: 1921, wcześniej tamże po niemiecku T. 30: 1919), Utwory pewnej klasy przekształceń kwadratowych pomiędzy układami płaskimi (tamże T. 35: 1927–8), Powierzchnia krzywoliniowa 5-go rzędu z podwójną krzywą skośną rzędu 3-ego (tamże T. 38: 1931) i 6 podręczników akademickich, m. in. Elementy płaskiej geometrii rzutowej (Lw. 1922), Aksonometria prostokątna (Lw. 1925), Elementy geometrii rzutowej (Lw. 1927), a jego Geometria wykreślna wydana została pośmiertnie (W. 1959). W pracach swoich korzystał najczęściej z metod tzw. geometrii liczącej. Przygotował także do druku wydania pośmiertne „Geometrii wykreślnej” K. Bartla (wyd. 3. W. 1948, wyd. 4. W. 1958). Piękno wiedzy geometrycznej umiał przekazać w wykładach, które cechowała ścisłość, jasność i logiczny układ. Wykształcił, dużą grupę specjalistów w zakresie geometrii wykreślnej i rzutowej (m. in. Edwarda Otto, Franciszka Otto, Karola Biedę i Zbigniewa Pałasińskiego), kontynuujących jego prace w wielu polskich uczelniach technicznych.

P. interesował się też historią, muzyką poważną, szczególnie zaś malarstwem (w młodości sam malował). Był cenionym przez studentów nie tylko wykładowcą, ale wychowawcą i zawsze gotowym do dyskretnej dla nich pomocy. Inicjował rozbudowę gmachów Politechniki Krakowskiej. Zmarł nagle 15 X 1954 w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim (nagrobek ufundowali studenci Politechniki Krakowskiej). Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W małżeństwie (od r. 1913) z Wilhelminą Jadwigą z Novaków P. miał troje dzieci: Helenę (ur. 1914), zamężną Mołodecką, matematyka, pracownika naukowego Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Antoniego Mariana (ur. 1916), inżyniera elektryka, docenta Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu, specjalistę w zakresie maszyn elektronicznych, autora podręcznika „Maszyny elektryczne” (6 wydań w l. 1962–76), Jadwigę Grażynę (ur. 1929), zamężną Ligęzową, magistra filozofii, pracownika Ośrodka Badań Psychologicznych Zakładów Energetycznych Okręgu Południowego w Krakowie.

Otto E., Antoni Plamitzer, Zesz. Nauk. Politechniki Warszawskiej. Z. 2: Geometria wykreślna, W. 1961 s. 7–10 (spis publikacji, fot.); Politechnika Krakowska 1946–1976, Kr. 1976 s. 155, 256 (fot.); Politechnika Lwowska, jej stan obecny i potrzeby, Lw. 1932 s. 21, 148, 159–60; Wieczorek M., Tajne nauczanie w Nowym Sączu, powiecie nowosądeckim i gminie Ujanowice powiatu limanowskiego w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945; – „Roczn. Komisji Nauk Pedagog.” [T.] 3: 1962 s. 52 (Materiały do dziejów oświaty w okresie okupacji hitlerowskiej 1939–1945 na terenie dystryktu krakowskiego. Cz. 2); – Składy i spisy wykładów Politechniki Lwowskiej, 1913–1929; – Arch. Politechniki Krak.: nr 2536 p. 3; – Dokumenty rodzinne udostępnione przez syna Antoniego Plamitzera.

Zofia Pawlikowska-Brożek